Vanaf 2003 is er een sterke stijging te zien in de incidentie van huidkanker, een trend die zich ook van 2018 tot en met 2022 heeft doorgezet. Wat daarnaast opvalt, is de duidelijke knik in de incidentiecijfers van een meerderheid van de kankersoorten in 2020. Dit wordt grotendeels toegeschreven aan de impact van de COVID-19-pandemie, die mogelijk heeft geleid tot minder diagnoses door uitgestelde zorg.

In de grafiek is het veelvoorkomende BCC niet meegenomen in de incidentiecijfers. In het volgende figuur wordt het aandeel BCC’s apart weergegeven. 

Huidkanker, inclusief BCC, vormt in 2022 veruit het grootste aandeel van de meest gediagnosticeerde kankersoorten in Nederland. Dit benadrukt de impact van huidkanker op de volksgezondheid.

Incidentie van huidtumoren

BCC is de meest gediagnosticeerde vorm van huidkanker, gevolgd door PCC en melanoom. Merkelcelcarcinoom en maligne adnextumoren van de huid (huidadnexcarcinoom) komen relatief weinig voor.

Prevalentie van huidtumoren 

De prevalentiecijfers zijn gebaseerd op de 10-jaarsprevalentie, wat betekent dat ze alle personen omvatten die op 1 januari 2022 nog in leven waren en bij wie in de tien jaar daarvoor een van de volgende diagnoses werd gesteld: 

• BCC
• PCC
• melanoom
• merkelcelcarcinoom
• huidadnexcarcinoom

Incidentie

Jaarlijks komen er nu al bijna 75.000 nieuwe huidkankerpatiënten bij, wat betekent dat een Nederlands ziekenhuis te maken krijgt met gemiddeld 1.085 nieuwe patiënten per jaar (berekend op basis van 69 Nederlandse ziekenhuizen).

Prevalentie

Naast de jaarlijkse instroom van nieuwe patiënten, zijn er in totaal 487.867 prevalente huidkankerpatiënten. Dit betekent dat per ziekenhuis gemiddeld 7.071 patiënten in behandeling zijn (of zijn geweest) in de afgelopen tien jaar. Deze patiënten behoeven nazorg en controle. Daarnaast ontwikkelt een aanzienlijk deel van deze patiënten een nieuwe huidtumor, waarvoor opnieuw zorg nodig is.

De impact op ziekenhuizen

De combinatie van hoge incidentiecijfers en langdurige zorgbehoefte van huidkankerpatiënten veroorzaakt een structurele belasting van de Nederlandse ziekenhuizen. Dermatologen, chirurgen en oncologen behandelen niet alleen nieuwe patiënten, maar bieden ook nazorg, controle en behandeling van nieuwe huidtumoren aan de grote groep prevalente patiënten. 

Deze cijfers benadrukken de noodzaak van verbeterde primaire preventie om huidkanker te voorkomen, evenals vroege opsporing, innovatie in behandelingen en aandacht voor de organisatie van zorg. Zie conclusies en aanbevelingen >>

In de periode 2018 tot en met 2022 is het aantal patiënten met BCC, PCC en melanoom wederom gestegen. De cijfers omvatten alleen de eerst gediagnosticeerde tumor per type huidkanker. Een belangrijke kanttekening hierbij is dat veel patiënten tijdens hun leven meerdere huidtumoren ontwikkelen. 

Gestandaardiseerde incidentie (ESR)

Hoewel de absolute incidentie stijgt, is de ESR voor BCC en PCC in de periode 2018 tot en met 2022 relatief stabiel gebleven. Bij melanoom is er een lichte stijging in ESR in deze periode.

• BCC: nauwelijks verschil in ESR bij mannen en vrouwen.
• PCC: vaker bij mannen dan vrouwen.
• Melanoom: historisch vaker bij vrouwen, maar in 2022 is de ESR tussen mannen en vrouwen gelijk.

De mediane leeftijd bij diagnose verschilt per tumorsoort:

• BCC: 71 jaar
• PCC: 77 jaar
• Melanoom: 65 jaar

Patronen

• BCC en melanoom komen vóór 55 jaar vaker voor bij vrouwen. 
• Tussen 60 en 85 jaar worden deze tumoren vaker bij mannen vastgesteld.
• Bij PCC is 40% van de patiënten bij diagnose ouder dan 80 jaar.
• Melanoom komt vaker voor op jongere leeftijden (<45 jaar) in vergelijking met andere huidkankersoorten. 

In de periode van 2018 tot en met 2022 zien we weinig veranderingen in de gestandaardiseerde incidentie van BCC en PCC. Voor melanoom is de gestandaardiseerde incidentie in deze periode toegenomen, met name bij ouderen. 

BCC

2008 tot en met 2014: De incidentie bleef relatief constant voor alle leeftijdsgroepen.

2014 tot en met 2017: Toename bij 60 t/m 79-jarigen en bij de groep 80 jaar en ouder.  

PCC

2008 tot en met 2011: Toename bij 60 t/m 79-jarigen en bij de groep 80 jaar en ouder. 

2011 tot en met 2015: De incidentie bleef relatief constant voor alle leeftijdsgroepen. 

2015 tot en met 2022: Toename bij de groep 80 jaar en ouder, met name tussen 2015-2019. Tot 2018 een toename bij de 60 t/m 79-jarigen, sindsdien stabiel. 

Melanoom

Over de hele periode: Toename bij de 40-59-jarigen, 60-79-jarigen en de groep 80 jaar en ouder, met name bij de 80-plussers.

De figuur toont de locatie van huidtumoren per tumorsoort en geslacht bij patiënten met een incidentie in 2022. In de categorie ‘overig’ zijn overlappende en onbekende locaties meegenomen, evenals tumoren gelokaliseerd op de externe genitaliën.

BCC: Voor BCC zijn er weinig verschillen in tumorlocatie tussen mannen en vrouwen.

PCC: Mannen ontwikkelen vaker dan vrouwen een PCC in het hoofdhalsgebied.

Melanoom: Bij mannen komt melanoom vaker voor op de romp, terwijl vrouwen vaker een melanoom ontwikkelen op de ledematen.

Tot 2018: Stijgende trend in de European Standardized Rate (ESR) van PCC en melanoom voor bijna alle locaties. Bij BCC geen grote veranderingen in de ESR voor de meeste locaties.
 - Van 2015 tot en met 2018: Toename in de ESR
    van BCC en PCC voor overige locaties. Dit kan
    worden verklaard door het automatisch inlezen 
    van huidtumoren in de NKR per 2016.
Vanaf 2018: De ESR van BCC en PCC bleef vrij stabiel. Melanoom: lichte stijging in de ESR. 

Aantal opeenvolgende (multipele) tumoren bij patiënten na een eerste diagnose in 2022 binnen een periode van 1,5 tot 2,5 jaar (gevolgd tot oktober 2024). 

BCC: Bij 25% van de patiënten werd nog één of meerdere malen een nieuwe diagnose BCC gesteld.

PCC: Opeenvolgende tumoren zijn minder frequent: 10% van de patiënten kreeg opnieuw een diagnose PCC.

Melanoom: Opeenvolgende tumoren zijn zeldzaam. Binnen 1,5 tot 2,5 jaar kreeg 3% van de patiënten een nieuwe diagnose melanoom. Bij patiënten met een eerste diagnose melanoom in 2012 ontwikkelde ruim 4% binnen tien jaar één of meerdere nieuwe melanomen. 

PCC

• De relatieve 5-jaarsoverleving is licht gestegen van 91% in de periode 2000-2004 naar 95% in 2015-2019. Dit betekent dat vijf jaar na de diagnose 95% van de patiënten nog in leven is.
• De relatieve 10-jaarsoverleving is toegenomen van 86% in 2000-2004 naar 90% in 2010-2014.

Melanoom

• De relatieve 5-jaarsoverleving (van alle tumorstadia samen) is gestegen van 86% in de periode 2000-2004 naar 94% in 2015-2019.
• De relatieve 10-jaarsoverleving is toegenomen van 82% in 2000-2004 naar 89% in 2010-2014.

Berekening overleving >>

BCC

De relatieve 5-jaarsoverleving en 10-jaarsoverleving zijn beide 100%. BCC leidt nauwelijks tot overlijden, omdat er bijna nooit sprake is van uitzaaiingen naar andere organen. 

PCC

De relatieve 5-jaarsoverleving is 95%, en de 10-jaarsoverleving is 89%. Ook bij PCC overlijdt slechts een klein deel van de patiënten aan de ziekte zelf, hoewel dit iets vaker voorkomt dan bij BCC.

Melanoom

De relatieve 5-jaarsoverleving is 95%, en de 10-jaarsoverleving bedraagt 90%.

Niet-melanoom huidkanker

De sterftecijfers van het CBS (gebaseerd op de doodsoorzakenstatistiek) maken geen onderscheid tussen de verschillende typen niet-melanoom huidkanker, zoals BCC, PCC en merkelcelcarcinoom. Op basis van relatieve overlevingscijfers wordt aangenomen dat sterfte aan BCC verwaarloosbaar is. De sterfte aan overige niet-melanoom huidkankers is laag, met jaarlijks ongeveer 100-150 sterfgevallen. Desondanks is er vanaf 2005 een stijging in de sterfte te zien, vermoedelijk door de stijging in incidentie. 

Melanoom

Het sterftecijfer voor melanoom is gestegen van 2,9 per 100.000 inwoners in 2000 naar 4,7 per 100.000 in 2010. Vanaf 2010 is het sterftecijfer stabiel gebleven. In totaal overleden in 2022 846 patiënten aan melanoom.