Nieuws Blaaskanker

De covid-19-uitbraak in 2020 heeft in Nederland geleid tot een afname in aantal blaaskanker diagnoses met als ‘dieptepunt’ bijna 30% minder diagnoses in mei 2020. Deze afname in diagnoses is het sterkst onder ouderen en betreft vaker niet-invasieve tumoren. De behandeling van patiënten met blaaskanker lijkt tijdens de eerste golf grotendeels ongewijzigd te zijn. Alleen chemotherapie, zowel in de neo-adjuvante setting als bij patiënten met gemetastaseerde ziekte, werd wat minder vaak toegepast in vergelijking met eerdere jaren.

Voor patiënten met laag risico niet-spierinvasieve blaaskanker wordt door internationale richtlijnen een eenmalige blaasinstillatie (spoeling) met chemotherapie binnen 24 uur na transurethrale resectie (TUR) aanbevolen. Er bestaat grote variatie in de toepassing van een eenmalige spoeling. Mogelijk kan dit verklaard worden door angst voor complicaties. Daarom onderzocht de 'BlaaskankerZorg In Beeld' studiegroep (BlaZIB) het risico op ernstige complicaties en sterfte na een eenmalige spoeling, welke zeer laag bleken te zijn. Gezien de grote variatie in de toepassing van een eenmalige spoeling en het lage risico op ernstige complicaties of sterfte, wordt mogelijk een deel van de patiënten onterecht niet behandeld met een eenmalige spoeling.

Het risico op terugkeer van de tumor na blaaskanker is hoog. Patiënten vragen regelmatig aan hun uroloog wat zij zelf kunnen doen om hun kansen te verbeteren. Dat roken een belangrijke risicofactor voor blaaskanker is, dat is bekend. Maar wat kunnen patiënten met de diagnose doen om hun kansen te verbeteren? En gaat dat verder dan stoppen met roken? Om deze vragen beter te kunnen beantwoorden doen urologen samen met epidemiologen een onderzoek naar de invloed van leefstijl op de prognose bij Ta-T1 blaaskanker.

Wat is het minimale aantal blaasverwijderingen bij blaaskanker (radicale cystectomieën) dat een ziekenhuis zou moeten uitvoeren? Daarover bestaat discussie, zowel binnen Europa als binnen Nederland. De 'BlaaskankerZorg in Beeld' studiegroep (BlaZIB) onderzocht de relatie tussen ziekenhuisvolume en postoperatieve sterfte. Een aantal van meer dan dertig radicale cystectomieën per jaar in een ziekenhuis was gerelateerd aan een lagere sterfte. De laagste risico's op postoperatieve mortaliteit werden waargenomen bij de ziekenhuizen met de hoogste behandelvolumes.

Voor de behandeling van blaaskanker zijn de afgelopen jaren een aantal nieuwe systemische behandelingen beschikbaar gekomen. In hoeverre worden deze nu in Nederland toegepast en met welke uitkomsten?

ProBCI (Prospectieve Blaaskanker Infrastructuur) bestaat uit een infrastructuur, waarin multidisciplinaire data van patiënten met blaaskanker, een biobank en patiënt-gerapporteerde uitkomsten zijn samengebracht. Doel is klinisch, wetenschappelijk onderzoek te faciliteren om de prognose en kwaliteit van leven van patiënten met blaaskanker te verbeteren. Om de mogelijkheden van ProBCI optimaal te benutten, wordt deze infrastructuur de komende tijd verder uitgebreid over extra ziekenhuizen.

Sinds de invoering van volumenormen voor blaasverwijdering (radicale cystectomie) is de behandelvariatie tussen ziekenhuizen in Nederland afgenomen. Maar de kans op het krijgen van een radicale cystectomie verschilt nog steeds tussen diagnoseziekenhuizen en heeft invloed op de algehele 2-jaarsoverleving van deze patiënten. Dat blijkt uit onderzoek van Dorien Ripping (IKNL) en collega’s. Factoren die een rol spelen zijn leeftijd, tumorstadium, sociaaleconomische status, ziekenhuistype en het cystectomievolume van per ziekenhuis.

Op dit moment wordt de reguliere zorg weer afgeschaald vanwege de tweede COVID-19-golf. Naast afname en uitstel van het aantal kankerdiagnoses zijn andere effecten op de oncologische zorg nog grotendeels onbekend. Welk effect heeft uitstel of aanpassing van de zorg op de uitkomsten van behandeling? Deze en andere vragen kunnen in de toekomst worden beantwoord op basis van data uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR).